Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii w Kazimierzy Wielkiej sięgają 1326 r. W zapiskach czytamy, że plebanem w Kazimierzy, będącej siedliskiem dekanatu, był ks. Grzegorz. W połowie XV w. parafia Kazimierza Wielka należała na zmianę do dekanatu kazimierskiego lub witowskiego.

W Kazimierzy Wielkiej stał kościół drewniany pod wezwaniem św. Krzyża. Dziedzicami wioski byli Stanisław i Zbigniew, herbu Nabra lub Pielgrzymowie. Do parafii należały wówczas wioski: Ząbków (wymienionych właścicieli), Odonów (Stanisława Ligęzy her. Półkoza), Wojciechów (Stanisława her. Ostoja i Jana her. Ulima), Stradlice (których dziedzicami byli Jurand Łapka i Kielcz Budziszowski her. Habdank), Podolany (Andrzeja Pędziszowskiego her. Dembno), Donosy (Jana Bohun her. Drużyna), Passimiechy (Piotra her. Lis), Skorczów (wspomnianego Ligenzy), Słonowice (Mikołaja Reja her. Oxa).

W końcu XVI w. kościół w Kazimierzy przez 30 lat był w rękach kacerstwa i chylił się ku upadkowi. Sebastian Lubomirski, kasztelan biecki zbudował nowy kościół. Pole plebańskie zajął dziedzic, mało co plebanowi zostawiwszy. Dziesięcina z wielu miejsc nie była oddawana.

W 1663 r. Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski wzniósł nowy, murowany kościół, który w latach 1894-1895 staraniem ówczesnego proboszcza ks. kanonika Józefa Szczepańskiego – z ofiar parafian znacznie powiększono, zaś dnia 15 września 1895 r. kościół został konsekrowany przez bpa Tomasza Teofila Kulińskiego, Ordynariusza Kieleckiego. W głównym ołtarzu zostały umieszczone relikwie św. Pawła i Wincentego, męczenników.

W dwójnasób powiększony kościół ma obecnie kształt łodzi, której głowicę tworzy zakończone absydą prezbiterium, do którego dobudowano podłużną zakrystię. Po tej samej stronie przylega do nawy głównej kaplica Matki Bożej, a po stronie przeciwległej znajduje się kruchta, od której na prawo – na zewnętrznej ścianie świątyni namalowany jest obraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ujęty w szeroką ramę z białego ciosu. Na ramie wycięty jest rok: D. 8 XII. 1904.

Nad głównym wejście do kościoła wmurowane są trzy płytki z datą fundacji kościoła, herbem fundatora i rokiem powiększenia świątyni.

S           W
1663 herb Habdank: 1894
W
C           C

Nawa główna i prezbiterium mają sufit. Okna w kościele są tylko od południowej strony. Posadzka wykonana jest z szarego marmuru połączonego z białym. Na futrynie odrzwi do zakrystii wykute: A.D. IHS. 1677.

Ołtarze znajdujące się w kościele są w stylu odrodzenia. W głównym ołtarzu ozdobiony czteroma żłobionymi kolumnami i pilastrami w arkadzie upiększonej kasetonami znajduje się obraz Chrystusa Pana na Krzyżu, prawdopodobnie autorstwa Franciszka Smuglewicza z początku XIX w. Po obu stronach obrazu rozmieszczone są narzędzie Męki Pańskiej. W niszach nieopodal ołtarza stoją figury Pana Jezusa i Matki Bożej.

Ołtarze boczne stoją ukośnie. Po lewej stronie znajduje się ołtarz maryjny ze starym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem – zwaną Matką Bożą Kazimierską – w srebrnej sukience, czczony w Kazimierzy Wielkiej od XVII w. Na obrazie znajdują się korale i wota. Wyżej obraz św. Anny Samotrzeciej. Na mensie ołtarza stoi obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, intronizowany za czasów proboszczowania ks. kanonika Janusza Mularza, przy którym w każdą środę odprawiana jest Nieustająca Nowenna, w czasie której wyczytuje się prośby i podziękowania do Matki Bożej składane przez wiernych.

Po prawej stronie znajduje się ołtarz z obrazem Miłosierdzia Bożego, intronizowany za czasów proboszczowania ks. prałata Jerzego Kantyki, zaś nam nim znajduje się obraz św. Stanisława. Na mensie ołtarza stoi obraz bł. Jana Pawła II, a obok znajduje się relikwiarium z relikwiami Papieża Polaka, które parafia otrzymała w 2013 r. od kard. Stanisława Dziwisza. Uroczystego wprowadzenia relikwii do kościoła dokonał 14 września 2013 r. ks. prałat Jan Kabziński, kustosz Sanktuarium bł. Jana Pawła II w Krakowie i ekonom archidiecezji krakowskiej.

Czwarty ołtarz w nawie głównej pochodzi z XVIII w. i umieszczony jest w pobliżu późnobarokowej ambony. W ołtarzu znajduje się obraz Anioła Stróża, polecającego Matce Bożej dziecię trzymają. Obraz ufundowany został przez Bractwo św. Aniołów Stróżów. Na dole wąż kusiciel, a wyżej obraz św. Stanisława Kostki. Obraz Anioła Stróża został ufundowany przez Bractwo św. Aniołów Stróżów. Na mensie ołtarza stoi obraz św. Michała Archanioła.

Z lewej strony kościoła znajduje się boczna kaplica, która różni się od reszty kościoła formą sklepienia, które ma kształt krzyżowo-kolebkowy. W ołtarzu w kaplicy znajduje się obraz przedstawiający Świętą Rodzinę: św. Józef z lilią w ręce w zachwycie oparty o skałę, na tle której siedzi Najświętsza Maryja Panna z Dzieciątkiem. Obraz wart rozpowszechnienia. Malował go Bronisław Kamiński w 1895 r. Wyżej w nastawie – św. Piotr. W tej kaplicy wisi obraz dobrego pędzla wyobrażający św. Izydora, modlącego się w polu nad słupem z Matką Bożą w głębi – Anioł orze. Fundatorem tej kaplicy był ks. proboszcz Józef Szczepański. Na płycie umieszczonej w arkadzie tej kaplicy czytamy: D.O.M. Capellam hanc fundavit proprio sumptu Josephus Szczepański curatus loco anno Domini 1894. Na mensie ołtarza znajduje się figura Matki Bożej Fatimskiej, która jest niesiona w procesji każdego 13 dnia miesiąca (od maja do października) oraz figury dzieci fatimskich: bł. Hiacynty i bł. Franciszka oraz Łucji.

Na ścianach kościoła – nad stacjami Drogi Krzyżowej wiszą obrazy: św. Siostry Faustyny Kowalskiej i bł. ks. Jerzego Popiełuszki.

Organy kościelne wybudowane zostały przez Jana Śliwińskiego w 1895 r. na pamiątkę 50-lecia pracy w kazimierskiej parafii ks. kanonika Józefa Szczepańskiego. Był to prawdopodobnie instrument o trakturze mechanicznej. W późniejszym czasie (tj. w latach powojennych) organy zostały przebudowane. Pozostała tylko szafa ze starych organów i wykorzystano część głosów organowych zarówno metalowych jak i drewnianych. Przebudowy tej dokonała firma Biernacki. Organy po tejże przebudowie posiadały trakturę pneumatyczną oraz 21 głosów rozdzielone na 2 manuały i pedał.

Przez działalność drewnojadów, instrument ten w 2011 r. nie posiadał żadnej wartości zarówno muzycznej, jak i historycznej. Ze względu na nieopłacalność rekonstrukcji organów Biernackiego postanowiono o wbudowaniu w istniejącą szafę organową pochodząca z czasów Śliwinskiego instrumentu sprowadzonego z Niemiec. Sprowadzony instrument został zaadaptowany do wnętrza szafy, zużyte elementy zostały wymienione lub wyremontowane.

Nowe organy pierwszy raz zagrały na Pasterce w 2012 r. Obecnie organy posiadają 20 głosów, 5 wiatrownic tonowych, klapowo-zasuwowych. Traktura gry jest elektryczna a traktura rejestrów elektro-pneumatyczna. Całość została zintonowana oraz nastrojona. Poświęcenia nowych organów dokonał bp Kazimierz Gurda w Poniedziałek Wielkanocny, 1 kwietnia 2013 r.

Parafia posiada swój cmentarz grzebalny, który otoczony jest murem betonowym, wykonanym na początku lat 90-tych XX w. Za czasów proboszczowania ks. prałata Jerzego Kantyki wybudowano i poświęcono na cmentarzu kaplicę. Obecnie trwają prace nad powiększeniem kaplicy tak, aby można było w niej odprawiać Msze św. pogrzebowe.

W miarę rozbudowy miasta macierzysta świątynia parafialna Podwyższenia Krzyża w Kazimierzy Wielkiej nie mogła pomieścić coraz większej liczby wiernych. W sierpniu 1999 r. bp Kazimierz Ryczan dostrzegając potrzeby duszpasterskie erygował w Kazimierzy Wielkiej nową parafię pw. Miłosierdzia Bożego. Przez pierwszy rok Msze św. były sprawowane na placu. Już w maju 2000 r. rozpoczęto budowę kaplicy, którą ukończono w grudniu, potem wzniesiono plebanię. Plac dla parafii przekazała Rada Miasta i Gminy już rok wcześniej. Wnętrze kaplicy jest skromne. Nie ma żadnego przepychu. Wiele elementów wystroju, jak i wyposażenia ufundowali sami parafianie. Piękny obraz Jezusa Miłosiernego ofiarował ks. Janusz Mularz, ówczesny proboszcz z Cudzynowic.

Od września 2012 r. kazimierska parafia wydaje swoje pismo pt.: „Parafianin”, które jest jednocześnie zapisem historii parafii.

W październiku 2012 r. podczas Wizytacji Kanonicznej bp Kazimierz Gurda dokonał poświęcenia nowego Krzyża misyjnego przy kościele oraz Krzyża na cmentarzu parafialnym.


Liczba parafian
: 5.000

Księgi metrykalne: ochrzczonych od 1862 r., zaślubionych i zmarłych od 1881 r. – zdekompletowane do roku 1900.

Do parafii należą: Kazimierza Wielka (część), Donosy, Lolin, Odonów, Podolany, Stradlice, Wojciechów

Odpust parafialny: Święto Podwyższenia Krzyża Świętego – 14 września

Szkoły:
Szkoła Podstawowa nr 1 w Kazimierzy Wielkiej
Zespół Szkół Zawodowych w Odonowie
Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach z siedzibą w Kazimierzy Wielkiej

Księża pochowani na miejscowym cmentarzu:
Ks. Stanisław Szczepański, zm. 1911
Ks. Maciej Jantos, zm. 1916 (grób już dziś nieistniejący)
Ks. Lucjan Tomasik, zm. 1942
Ks. Stanisław Sobieraj, zm. 1968
Ks. Stanisław Ryńca, zm. 1987
Ks. Stefan Marzec, zm. 1993
Ks. Leopold Michalski, zm. 2006
Ks. Jerzy Kantyka, zm. 2012